Vai's visie op creativiteit

Verslag Alien Guitar Secrets Masterclass van Steve Vai in TivoliVredenburg

Muzieknieuws 11-05-2014 17:48

Op zaterdag 10 mei presenteerden Gitarist en Ibanez Steve Vai en zijn Alien Guitar Secrets masterclass in het prachtige nieuwe TivoliVredenburg in Utrecht. Wie de afgelopen jaren in Gitarist de interviews met Vai heeft gelezen, weet dat hij liever over de oneindigheid van het universum praat dan over de majeurtoonladder en de dikte van zijn snaren. De deelnemers die - met of zonder gitaar - naar Vai op zijn praatstoel waren komen kijken, gingen dan ook niet naar huis met een verzameling nieuwe licks, maar wel met Vais gedachten hoe je je eigen unieke, creatieve energie kunt vrijmaken.

Inspirerende muziekleraar
Vais fascinatie met muziek begon toen hij als vijfjarige jongen voor het eerst zijn vingers over de toetsen van de piano liet gaan. Het idee dat hij zelf muziek kon maken heeft hem nooit meer los gelaten. Een inspirerende muziekleraar die hem elke dag een eigen compositie liet schrijven, gitaarlessen bij Joe Satriani en aangeboren intensiteit en discipline (als dertienjarige oefende hij al tien uur per dag) brachten hem vervolgens via Zappa, David Lee Roth en Whitesnake en soloalbums als Flex-able en natuurlijk Passion And Warfare tot wereldroem.

Finding your note
De filosofie van Vai houdt in dat je moet zoeken naar datgene in muziek waar je enthousiast van wordt. Hij noemde dat 'finding your note.' Dat moet voldoende energie geven om je idee op te nemen of anderszins de wereld in te brengen. Daarbij is het belangrijk dat je je door niets laat weerhouden; niet door anderen - die bijvoorbeeld zeggen dat je toch nooit succes zult hebben, of dat je de crowds moet pleasen - maar ook niet door jezelf, bijvoorbeeld als een stemmetje je vertelt dat je te weinig talent, kennis en/of geld hebt om je idee goed te presenteren. Dat is sowieso de rode draad in Vais verhaal: laat je gedachten niet in de weg staan van je zelfexpressie. Maak muziek met aandacht voor elke noot, maar zonder verwachtingen, oordeel of kritiek. Alleen dan kan iets unieks ontstaan.

Ibanez JEM
Naar aanleiding van een vraag uit het publiek vertelde Vai nog over het ontstaan van zijn Ibanez JEM signature model. Een Strat was hem te 'middle class American' maar een Les Paul had geen vibrato, en zo ontwierp hij zijn eigen superstrat. Met 24 frets, twee humbuckers en een single coil in het midden, diep uitgesneden positieholtes en een hals waarbij in de hoogste posities het hout tussen de frets is weggefreesd. Ibanez was het enige merk dat werkelijk serieus met de ideeen van Vai aan de slag ging, en presenteerde hem binnen twee weken het eerste prototype. Vai's gitaar, als JEM of in betaalbaardere, afgeleide modellen als de goedkopere RG serie, is al dertig jaar een succes.

For The Love Of God 
Vergeleken met vier jaar geleden speelde Vai minder tijdens zijn masterclass, al had het feit dat er geen Carvin Legacy versterker voorhanden was en hij het moest doen met een Marshall, daar wellicht ook iets mee te maken. Wel sloot hij af met een intense versie van For The Love Of God, kort nadat een zestal gelukkige deelnemers nog even met de virtuoos samen konden spelen. Drie-en-een-half uur waren voorbij gevlogen.
(Mike Cachola)

Radio 6 Specials 2 en 9 juni
Wie de Vai Masterclass heeft gemist, kan op 2 en 9 juni op Radio 6 specials beluisteren in het programma Mijke & Co Live!, die helemaal in het teken van Vai en zijn Alien Guitar Secrets zullen staan.

Luister hier naar de uitzending van 2 juni 2014. Klik hier.  

Nawoord
Op onze vraag aan de deelnemers wat ze bijzonder vonden aan de clinic kwamen veel mails binnen. Dank daarvoor! Heel goed voor de evaluatie en we zullen jullie ervaringen delen met Steve Vai.
Opvallend in een aantal van de mails was dat er de vraag was om meer technische uitleg. Meer over het gitaarspel zelf zou gewenst zijn geweest. Daarop kunnen we eigenlijk in de geest van Steve Vai alleen maar dit antwoorden: de kern van wat Vai probeerde over te brengen was juist dat die techniek vanzelf komt als je de juiste instelling hebt. Passie, enthousiasme, je vrij voelen van kritiek en zelfkritiek en creatief zijn, daar gaat het om. Niet benadrukken wat niet goed is, maar aanpakken wat wél goed is!
Natuurlijk kan het zo zijn dat die filosofie voor jou persoonlijk als niet ter zake doende overkomt, maar als je over twintig jaar terugkijkt, net als Steve Vai dat nu doet op zijn eigen spel in zijn virtuoze speeches, dan dringt wellicht de diepere betekenis door van wat hij op 10 mei 2014 allemaal naar voren heeft gebracht.
Of zoals een van de deelnemers, Michael Bonnett, ons schreef als samenvatting van Vai’s gedachtengoed: ‘1. Muziek komt niet tot stand vanuit intellect, maar door je ‘denken’ uit te bannen, te ‘luisteren’ en het uit je ‘ziel’ te laten komen 2. Het maakt niet zoveel uit welke gitaar je speelt; je sound wordt veel meer bepaald door hoe je de snaren raakt met je rechterhand, hoe je ze bespeelt met je linkerhand en welke noten je op welke manier speelt. 3. Luister naar jezelf, speel niet wat anderen van je verwachten 4. Vermijd stress bij het aanleren van nieuwe dingen; relax!; speel dezelfde dingen steeds weer opnieuw, vier noten een uur lang, één noot desnoods, en laat ‘m steeds weer anders klinken. 5. Forceer je inspiratie niet; als die niet komt ga iets anders doen, of ga je noten meezingen; als je ze niet kan meezingen (mooi zingen hoeft niet; áls je maar zingt) heeft het geen zin ze te spelen. 6. Oordeel niet en concurreer niet.
Michael besluit met: ‘Na deze masterclass ga ik me concentreren op meezingen met wat Ik speel, songschrijven – met een klein beetje muziektheorie, effecten, gear en techniek op de achtergrond – oude gewoontes zijn nou eenmaal moeilijk te beteugelen…’ Waarvan akte. Dank Michael! 

De masterclass werd georganiseerd door Ibanez en Gitarist. Met dank aan het productieteam en de technische crew van TivoliVredenburg!