Copycats: versterkers
Matchless C-30 Reverb versus Bugera BC-30-212
Gitarist Extra 10-10-2013 16:50
In Gitarist 272 van november 2013 vind je het tweede deel van onze serie over kopiëren in de gitaarindustrie. Naast de juridische aspecten bekijken we in een casestudie twee effectpedalen die veel van elkaar weghebben, een Fulltone en een Joyo distortion. In dit webartikel vind je nog een casestudie, waarin we een Matchless C-30 Reverb en Bugera BC-30-212 met elkaar vergelijken.
Onze experts Daniel Steinhardt en Dave Mapleston van TheGigRig onderzoeken twee versterkers die qua uiterlijk veel op elkaar lijken. De Matchless wordt algemeen beschouwd als een van de beste versterkers die er zijn (in dit geval in de vorm van de C-30 Reverb) en is zeer nauwgezet met de hand gebouwd, met gebruikmaking van de beste componenten die speciaal werden geselecteerd om de ultieme toon uit het geavanceerde ontwerp te halen.
De Bugera kost ongeveer tien keer minder (XXX euro tegen 3100 euro voor de Matchless) en valt dus binnen het bereik van een veel grotere groep gitaristen. Hoe veel lijken deze twee op elkaar onder het tolex? We gaan aan de slag met een schroevendraaier om dat uit te vinden.
1 Circuit
De Bugera gaat als eerste onder de microscoop en op het eerste gezicht ziet deze er van binnen behoorlijk netjes uit. “Deze (de Bugera) ziet er goed uit – elke buis heeft een zekering”, zegt Dave Mapleson als hij de printplaten in het binnenste van de Bugera minutieus onderzoekt. “Ze hebben alle weerstanden die met de netspanning te maken hebben van de printplaten gehaald en dat is een goede zaak. Weerstanden geven warmte af en als je ze op een printplaat zet, wordt die te warm en ontstaan er verschroeide, donkere plekken. Het feit dat die weerstanden boven de printplaat zijn gemonteerd, voorkomt dat. En ze hebben condensators van polycarbonaat gebruikt en dat is ook een goede zaak, die zijn heel nauwkeurig. Niks mis mee, dus.”
Als de Matchless opengaat en het TheGigRig-team zich verlekkert aan het vlekkeloze soldeerwerk en met de hand bedrade constructie , horen we niet alleen goedkeuring van de mannen maar ook bewondering en respect.
“Er zijn een aantal namen voor wat we in de Matchless zien, zoals directe bedrading of point-to-point bedrading. Het komt er op neer dat alle verbindingen in het signaalpad zo kort mogelijk zijn”, vertelt Daniel. “Het signaal loopt dus niet via externe printplaten van het ene punt naar het andere. In plaats daarvan is het uiteinde van de ene component direct aan het beginpunt van het andere gesoldeerd. Het soldeerwerk is uitstekend gedaan.”
Dat is het eerste grote verschil dat wordt geconstateerd tussen de Matchless en de Bugera, zoals Dave uitlegt: “De Bugera maakt gebruik van printplaten. De banen op de printplaat zijn slechts een fractie van een millimeter dik, dus die hebben de nodige weerstand in zich. De Matchless heeft geen printplaat en geen banen. De weerstand van de bedrading meet bijna 0 ohm. Dat betekent dat de weerstand in het circuit niet meer is dan de waarde van de gebruikte weerstanden.”
De Matchless is dus duidelijk ontworpen om zo puur mogelijk te klinken, zonder compromissen. Aan de andere kant is bij de Bugera gekozen voor oplossingen die een snelle en goedkope constructie mogelijk maken. Dat heeft grote consequenties voor gebruik en geluid van beide versterkers.
2 Andere componenten
Het volgende verschil zit in de kwaliteit van de gebruikte onderdelen in het binnenste van beide versterkers. Waar de Bugera goed gemaakt lijkt met redelijke componenten, is de Matchless uitgerust met onderdelen van een kwaliteit die de eisen van haar gebruikers fors overstijgt.
“De potmeters in de Matchless zijn allemaal van de allerbeste kwaliteit”, vertelt Daniel. “Ze klinken dan wel niet beter, maar steviger en duurzamer worden ze niet gemaakt. De Bugera heeft daarentegen PCB-potmeters. Daar is niets mis mee, ze zijn alleen bedoeld om op een printplaat gemonteerd te worden.”
Het verschil tussen goede en uitstekende potmeters hoor je misschien niet direct, maar dat geldt niet voor de belangrijkste onderdelen van een versterker, zoals de voedingstrafo’s. “Je kunt zien dat de trafo’s van de Matchless speciaal voor dat doel zijn ontworpen en gemaakt; ze zijn prachtig, echt prachtig”, vertelt Daniel.
Met de trafo’s van de Bugera is op zich niets mis, al zijn de specificaties eerder functioneel dan opwindend. Dave zegt dat zo’n verschil merkbaar is in de prestaties van de versterker. “Als er stroom door zo’n trafo gaat, is er sprake van enige weerstand in de bedrading, dus wat er gebeurt is dat het voltage iets inzakt en gaat moduleren. En dat zal bij de Bugera veel erger zijn dan bij de Matchless. Waar bij voor de Matchless duidelijk geldt dat alleen het beste goed genoeg is, maakt de Bugera gebruik van een ontwerp dat in 2013 doorsnee mag heten.” Het prijsverschil tussen doorsnee en compromisloos? Fors.
3 Buizen en luidsprekers
Tot zo ver hebben we verschillen in kwaliteit en ontwerpfilosofie geconstateerd die uitsluitend te ontdekken zijn door de versterkers open te schroeven. Een even groot verschil kan echter worden vastgesteld als we naar gebruikte buizen kijken. “Er zit geen EF86 in de voorversterker van de Bugera”, constateert Daniel. “De EF86 buis speelt een belangrijke rol in de signaalversterking van het tweede kanaal van de Matchless. Het is een topper – die buis vertegenwoordigt de Matchless-sound en komt niet voor in de Bugera. Die maakt gebruik van 12AX7’s. EF86’s zijn de meest grillige buizen die je in een voorversterker kunt gebruiken”, gaat hij verder. “Matchless neemt ongetwijfeld de moeite om alleen de beste exemplaren te selecteren. Als je ze op hun donder geeft, krijg je een prachtige, vette vervorming met een rijk midden. Precies wat je verwacht van het tweede kanaal van een Matchless.”
Het moet gezegd dat beide versterkers gebruikmaken van dezelfde eindbuizen (namelijk vier EL84’s). Op luidsprekergebied is de Matchless voorzien van een Celestion G12H 30 en G12M 25. Ook de Bugera is uitgerust met een asymmetrische luidspreker set-up, al gaat het hier om een in huis geproduceerde Bugera 12G100B8 en 12G80A8. Dat helpt weer de prijs te drukken.
4 Geluid
De Bugera klinkt goed en heeft een agressieve crunchsound die hem zeer geschikt maakt voor classic rock. Zeker als je je bedenkt dat hij minder dan XXX euro kost. Het is misschien niet erg mooi, maar wel erg bruikbaar. Als we de Matchless aanzetten is direct duidelijk dat we hier te maken met een compromisloze, handgebouwde versterker met alleen de beste componenten. De omschrijving die het meest gebruikt wordt door iedereen die de vergelijking bijwoont, is ‘driedimensionaal.’ De Matchless brengt nuances van Daniels Fender Custom Shop Tele naar buiten die we niet eerder gehoord hadden en elk daarvan heeft een eigen plek in het geluidsspectrum. Zelfs met een enigszins microfonische voorversterkerbuis is het een koninklijk klinkende versterker, zeker als je er vlakbij staat.
Conclusie
“Het geluid van een versterker zit niet in zijn schema”, stelt Daniel, “maar in de keuze van de juiste componenten, de juiste trafo’s, de juiste luidsprekers, de juiste buizen en de manier waarop je die samenbrengt. Als het om versterkers gaat is het veranderen van één trafo voldoende om het karakter van de versterker helemaal om te gooien. Dus inderdaad, als je kijkt naar het elektronische circuit lijkt de Bugera op de Matchless. Toch is het een compleet andere versterker, van het gebruikte hout voor de kast tot de luidsprekers en de trafo’s; niets werkt in isolatie.”
Dat iemand in staat is voor een bedrag van XXX euro een versterker als deze Bugera te bouwen en over de halve wereld te verschepen is ronduit krankzinnig. Als je echter denkt dat hij qua klank in de buurt van de Matchless komt, staat je een grote teleurstelling te wachten: dat komt hij niet. Maar waar voor je geld? Zeker.
Bekijk hier de video waarin de twee versterker met elkaar worden vergeleken:
